EYVAH, ÇOCUĞUM TIRNAK YİYOR!
Tırnak yeme, çocukluk döneminde en sık karşılaşılan zararlı alışkanlıklardan biridir. Kimi zaman ergenlik döneminde hatta yetişkinlik döneminde de devam ettiği görülmektedir. Çocuğunuzun tırnak yeme davranışını bırakmasına yardımcı olabilmeniz için, öncelikle bu davranışın altında yatan nedenleri bilmeniz önemlidir.
Çocuklar neden tırnak yer?
Çocukların tırnak yemesinin pek çok nedeni olabilir. Stres, sıkıntı ya da tanıdığı birisini taklit etme ilk akla gelen sebeplerdir. Çoğu zaman çocuklar gergin, kaygılı ya da stresli olduklarında farkında olmadan kendilerini rahatlatmak amacıyla tırnaklarını yemeye başlayabilirler. Bazen de çocuklar sıkıldıklarında, oyalanmak için tırnaklarını ağızlarına götürebilirler. Kimi zaman da çevrelerindeki tırnak yiyen birisini taklit ediyor olabilirler. Tırnak yeme, parmak emme, saç çekme, diş gıcırdatma gibi psikolojik temelli zararlı alışkanlıklardan biridir. Aynı zamanda yetişkinlikte de devam etme olasılığı en yüksek olandır.
Tırnaklarını yememesi için ne yapabilirim?
Tırnak yeme alışkanlığındaki en önemli nokta, bu davranışın bilinçli olarak değil; farkında bile olmadan yapılıyor olduğudur. Çocuk tırnak yediğinin farkında olmadığı için, sadece ‘yapma’ demenizle çocuğunuzun bu davranışı hemen bırakacağını düşünmek yanlış olur. Bu davranışı bırakmasında çocuğunuza yardımcı olabilmek için:
- Alışkanlık haline gelmeden müdahale edin.
Tırnak yeme davranışına ne kadar erken müdahale ederseniz, çocuğunuzun bu davranıştan kurtulması o kadar kolay olacaktır. Eğer çocuğunuz çevredeki birilerini taklit ediyorsa, bu konuda da önlem alabilirsiniz. Bu davranış ne kadar uzun süre devam ederse, zararlı bir alışkanlığa dönüşme olasılığı o kadar artacaktır.
- Altında yatan sebebi bulun:
Çocuğumuz bizi kaygılandıran bir şey yaptığında ilk tepkimiz, onun bu davranışını durdurmaya çalışmak olur. Bu çok doğaldır ve uzun vadede aslında olması gerekendir. Ama tırnak yeme alışkanlığı gibi bir konuda bunu başarabilmek için öncelikle bu davranışın altında yatan sebebi bulup ortadan kaldırmak gerekir. Yoksa anlık olarak tırnak yemeyi durdurmak, altında yatan sebep ortadan kalkmadıkça, bize sadece kısa süreli çözüm sunar.
Bu sebeple öncelikle çocuğunuzun hayatında var olan stres faktörlerini gözden geçirin. Taşınma, okul değişikliği, evde yaşanan gerginlikler, yaklaşmakta olan bir sınav… Öncelikle onu kaygılandıran şeyi bulup bu konuda onunla konuşmaya ve onu rahatlatmaya çalışın.
- Cezalandırmayın:
Tırnak yeme, çoğunlukla farkında olmadan yapılan bir alışkanlıktır. Eğer çocuğunuz tırnak yediğinin farkında değilse, onu bu konuda cezalandırmak yararsız bir strateji olacaktır. ‘Lütfen tırnak yeme, rahatsız oluyorum, bu çok çirkin’ diye çocuğa çıkışmak muhtemelen çocuğun daha çok kaygılanmasına ve bu davranışın kısır döngü içerisinde devam etmesine sebep olacaktır. Önemli diğer bir nokta da bu konuyu güç mücadelesine dönüştürmemektir. Çocuk ne kadar az stresli olursa, bu davranışı o kadar rahat bırakabilir.
- Ne zaman tırnak yediğini iyi gözlemleyin ve ilgisini dağıtın:
Özellikle ne ile meşgulken, nasıl hissettiğinde tırnak yediğini bilirseniz, buna göre önlem almaya başlayabilirsiniz. En çok tırnak yediğini gözlemlediğiniz zamanlarda (televizyon izlerken, uzun yolculuklar gibi) ellerini oyalaması için ona yumuşak top, hamur gibi alternatif oyuncaklar verebilirsiniz.
Aynı zamanda çocuğunuzun stresini, gerginliğini azaltabilmesi için alternatif yollar arayabilirsiniz. Örneğin çocuğunuzun dışarıda daha fazla oyun oynamasını sağlayın. Arkadaşlarıyla daha fazla aktivite planlayın. Sanat, el işi etkinliklerine yönlendirin. Bunlar hem çocuğunuzun gerginliğini azaltacak, hem de ilgisini dağıtıp meşgul olmasını sağlayacaktır.
- Tırnaklarını kısa ve temiz tutun:
Bazen tırnaklardaki tırtıklar, çocuğun tırnaklarını ağzını götürüp düzeltme isteğini tetikler. Tırnaklarını kısa ve düz tutmak, tırnak yemesini fiziksel olarak zorlaştıracaktır. Ayrıca sık sık ellerini yıkamasını da isteyebilirsiniz.
Acı oje sürmek gibi çözümler ceza gibi algılanabileceği için, problemi uzun vadede çözmekte tek başına yetersiz kalacaktır. Eğer çocuğunuz tırnak yemeyi bırakmak için acı oje sürmeyi kendisi isterse, bu teknik tırnak yediği zamanları fark etmesini sağlayarak yararlı olacaktır.
- Ödüllendirin:
Çocuğunuz tırnak yemenin önüne geçmek için çaba harcadığında, tırnak yemediğinde onu övün ve ödüllendirin. Tırnak yediği için ceza vermektense, yemediği için ödüllendirmek çok daha yapıcıdır ve uzun vadede başarılı olmasını sağlar.
- Tekrar tekrar deneyin:
Çocuğunuza tırnak yemeyi bırakmak için kullanılan tekniklerin herkeste farklı işe yaradığını, eğer bir yol işe yaramazsa başka bir yol deneyebileceğinizi anlatın. Çocuğunuzun yaşı ne kadar büyükse, bu konuda o kadar sorumluluk alabilir. Bu alışkanlığı bırakmanın zor olduğunu, onun yanında olduğunuzu söyleyin. Sabrınız ve kararlılığınız mutlaka işe yarayacaktır.
- Dikkatli olun:
Bazı durumlarda tırnak yeme, psikolojik problemlerin habercisi olabilir. Eğer çocuğunuz yoğun ve şiddetli bir şekilde tırnak yiyor, parmak uçlarına hasar veriyor, saçlarını ya da kirpiklerini koparıyor ve uyku problemleri yaşıyorsa mutlaka bir uzmana danışın.
Burcu Çapa
Uzman Psikolog
Hürriyet Aile. Uzman Psikolog Burcu Çapa
“EYVAH ÇOCUĞUM TIRNAK YİYOR!”.
Erişim: 25.12.2018 http://www.hurriyetaile.com/cocuk/cocuk-sagligi/eyvah-cocugum-tirnak-yiyor_27359.html
